فناوریهای شناختی در حوزه سلامت: پیشبینی نابینایی قبل از بروز عوارض، توسط الگوریتمهای محاسبات شناختی
از فناوریهای شناختی برای تشخیص بههنگام عارضه کاهش بینایی ناشی از کهولت سن استفاده شده که در سنین بالای 65 سال رخ میدهد و میتواند در بیش از 80 درصد موارد از نابینایی افراد جلوگیری کند.
شرکت دیپمایند (DeepMind)، بازوی پژوهشی گوگل در هوش مصنوعی، در یک پروژه مشترک با بیمارستان مورفیلدز (Moorfields) لندن که قدیمیترین بیمارستان چشمپزشکی جهان است موفق شده یکی از کاربردیترین جلوههای استفاده از فناوریهای شناختی در حوزه سلامت را محقق سازد.
کاهش بینایی مرتبط با سن (با عنوان AMD)[1] از معضلات بزرگ سلامتی، بهخصوص در کشورهای کمتر توسعهیافته است که حدود 200 میلیون نفر از آن رنج میبرند و در سنین بالای 65 سال، حدود 15 درصد از مبتلایان به این عارضه، بینایی خود را بهطور کامل از دست میدهند. این در حالی است که در بیش از 80 درصد موارد، تشخیص بههنگام میتواند بینایی بیمار را بهطور کامل بازگرداند. روش رایج در تشخیص بیماریهای مرتبط با بینایی، اسکنهای OCT[2] است، که تصاویری با کیفیت بسیار بالا از عقب چشم بیمار در اختیار قرار میدهد. پیچیدگی این اسکنها بهاندازهای است که تحلیل آنها را برای چشمپزشکان بسیار زمانبر میکند و در این فرایند تعدادی از بیماران از درمان بههنگام عقبمانده، امکان بازیابی بینایی را از دست میدهند.
مواردی از کاربرد هوش مصنوعی که در سالهای اخیر در جهت تسریع پردازش تصاویر پزشکی، پیشنهاد شده و بهکار رفتهاند، اندک نبودهاند (از جمله موفقیتهای IBM Watson Health). آنچه این پروژه را بهطور خاص ممتاز میکند مواجهه هوشمند آن با دو مساله رایج در این زمینه است، که عبارتند از تنوع فرایندهای تصویربرداری پزشکی و تنوع ویژگیهای بیماران و این فناوری کمک کرده بهجای میلیونها اسکن، تنها 15 هزار اسکن برای آموزش الگوریتم کافی باشد. با همین 15 هزار اسکن، دقت پیشبینی این الگوریتم از چشمپزشکان متخصص در بیمارستان مورفیلدز پیشی گرفته است؛ به علاوه اینکه الگوریتم مبتنی بر فناوریهای شناختی تنها در چند ثانیه میتواند اسکن را مرور کند، بین تعداد زیادی بیمار برای مراقبت ویژه اولویتبندی ارجاع انجام دهد و راهحل درمانی بهینه را هم پیشنهاد دهد.
پروژه مشترک شرکت دیپمایند و بیمارستان مورفیلدز در حال تداوم است و هدف بعدی تعریفشده این است که بتوان روند کاهش بینایی را قبل از بروز علایم ظاهری پیشبینی کرد؛ کاری که از پزشکان متخصص کنونی ساخته نیست.
منبع:
https://deepmind.com/blog/article/moorfields-major-milestone
[1] age-related macular degeneration
[2] optical coherence tomography