مراحل پیاده‌سازی یک پروژه بلاکچینی

بانک‌ها برای افزایش دقت، سرعت، ایمنی تراکنش‌ها و جلب اعتماد مشتری راه‌کارهای بلاکچینی را گزینه مناسبی می‌دانند. شناخت کافی در مورد فناوری بلاکچین و مراحل پیاده‌سازی آن رمز موفقیت آنها است.

توسط تیم تولید محتوای مرکز نوآوری پل‌وینو

یکی از دلایل پیدایش فناوری بلاکچین، ایجاد بستر مورد نیاز برای تجارت با ارز دیجیتال بوده است. اما دنیای فناوری خیلی زود به کاربردهای دیگری از بلاکچین پی برد.

فناوری بلاکچین در طیف وسیعی از کسب‌و‌کارها به‌کار گرفته شده است. با این حال ممکن است هنوز برخی افراد در مورد چگونگی استفاده از بلاکچین و مزایای آن برای کسب‌و‌کار خودشان دغدغه‌هایی داشته باشند. چنین مشکلاتی همیشه برای فناوری‌های نوظهور وجود دارد. به همین دلیل است که در اینجا با روند پیاده‌سازی بلاکچین، به‌طور مفصل آشنا می‌شوید.

فرصت‌ها را کشف کنید

اگرچه تعداد زیادی نمونه پیاده‌سازی شده بلاکچینی وجود ندارد که بتوان از آنها الهام گرفت، اما برای هر تحلیل‌گر کسب وکار ضروری است که اثربخشی نمونه‌های تجاری شده موجود را بسنجد و بهترین الگو برای پیاده‌سازی را انتخاب کند. همچنین لازم است موارد کاربری آزمایشی بلاکچین که در حال حاضر در بازار به‌کار گرفته می‌شود، شناسایی و بررسی شوند. این موارد کاربری در بخش‌های مختلفی مانند بانکداری، بیمه، نظام سلامت و املاک وجود دارد. در اینجا به کاربرد بلاکچین در بانکداری می‌پردازیم.

بانکداری

با توجه به وجود برخی شکاف‌های امنیتی در سیستم‌های بانکی آنلاین و این واقعیت که یکی از برجسته‎ترین جنبه‌های فناوری بلاکچین ایجاد امنیت است، پیاده‌سازی بلاکچین  راه‌کار مناسبی برای سیستم‌های بانکداری آنلاین است. به همین دلیل برخی بانک‌ها برای جلب اعتماد مشتری تا حدودی مجبور به استفاده از فناوری بلاکچین شده‌اند. این مسئله به نوبه خود باعث افزایش دقت، سرعت و ایمنی تراکنش‌ها و به‌طور کلی توسعه بانکداری آنلاین شده است. ضمن این که حسابرسی بانک‌ها را هم تسهیل می‌کند. در واقع، به‌کارگیری بلاکچین شفافیت و وضوح را برای مؤسسات مالی به ارمغان می‌آورد.

مراحل اصلی پیاده‌سازی بلاکچین:

1. شناسایی یک کاربرد بلاکچین

بدیهی است اولین قدم، شناسایی کاربردها است. پیدا کردن کاربرد بلاکچین به این سوال‌ها پاسخ می‌دهد که چرا برای کسب‌و‌کار مورد نظر به بلاکچین نیاز است؟ بلاکچین چه مشکلی را حل می‌کند؟ و هدف استفاده از بلاکچین چیست؟

بنا‌بر‌این یک مورد کاربری شناسایی می‌شود و سپس مراحل بعدی حول آن شکل می‌گیرد. این روش اهداف مرتبط با بلاکچین را شفاف می‌کند. بهترین کار این است که از مقیاس کوچک با برخی کاربردهای آزمایشی شروع شود. کاربردها بررسی و آزمایش شوند، نتایج تجزیه و تحلیل شوند و سپس بلاکچین در مقیاس بزرگتر پیاده‌سازی شود.

2. اثبات مفهوم[1]

هنگامی که روش‌های مختلفی را مرور کردید و دریافتید که از بین آنها پیاده‌سازی بلاکچین می‌تواند به نفع کسب‌و‌کار شما باشد، می‌توانید به سراغ مرحله اثبات مفهوم بروید. به‌عنوان مثال چندین شرکت در فورچون 500[2] قبلاً پتانسیل پیاده‌سازی بلاکچین را کسب کرده‌اند و در حال توسعه فاز اثبات مفهوم هستند.

• اثبات مفهوم چیست؟

فرایندی است که قابلیت اجرایی و امکان‌پذیر بودن راه‌کار بلاکچینی را برای کسب‌و‌کار تعیین می‌کند.

• مراحل توسعه اثبات مفهوم

توسعه اثبات مفهوم مانند هر فعالیت تجاری با برنامه‌ریزی شروع می‌شود. این فرایند با مجموعه‌ای از سؤالات مرتبط با پروژه آغاز می‌شود. این سؤالات که حول ماهیت کسب‌و‌کار و الزامات آن شکل می‌گیرند، به توسعه گام به گام اثبات مفهوم کمک می‌کنند. همچنین ممکن است سؤالاتی در زمینه بازار مطرح شود، به‌ویژه اگر بازارهای خاص[3] وجود داشته باشد.

پس از پاسخ به این سؤالات، شما آماده هستید که پایه و اساس اثبات مفهوم بلاکچین خود را ایجاد کنید. باید درک بهتری از موقعیت خود داشته باشید تا از پیچیدگی‌های غیرضروری در مسیر توسعه اثبات مفهوم جلوگیری کنید. جلوگیری از پیچیدگی‌ها، تا حد زیادی مانع از هدر رفت زمان و هزینه برای توسعه اثبات مفهوم می‌شود.

در این رابطه مراحل زیر باید دنبال شود:

• ایجاد چارچوب نظری: مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها که متغیرهای پروژه را توضیح می‌دهند.
• نمونه اولیه: شامل برنامه نرم‌افزاری، طرح شماتیک، معماری، طراحی و ماکت.
• حداقل محصول پذیرفتنی(MVP)[4]: حداقل محصول قابل ارائه برای معرفی برترین و شاخص‌ترین ویژگی‌های آن.

توصیه می‌شود در هنگام توسعه اثبات مفهوم بلاکچین، نتیجه‌ای که قرار است از کسب‌و‌کار به‌دست آید یا مشکلی که از طریق بلاکچین حل شود، دقیق شناسایی شود. به عبارتی؛ کسب‌و‌کار خود را از طریق بلاکچین متحول کنید نه اینکه تلاش کنید با انقلابی در بلاکچین مسائل را پیچیده‌تر کنید. آزمایش نمونه اولیه بسیار مهم است. این کار به تنهایی می‌تواند منجر به سود میلیونی شود یا از میلیون‌ها ضرر جلوگیری کند.

• انتخاب پلتفرم بلاکچین

پلتفرم باید متناسب با بودجه انتخاب شود و سابقه آن نشان دهد که برای حوزه مورد نظر مناسب است. هنگام انتخاب یک پلتفرم بلاکچین، باید بررسی شود که از نوع منبع باز است یا خیر. همچنین باید اطمینان حاصل کرد که تیم فنی آن از سازمان‌دهی خوبی برخوردار باشد. بلاگ‌‌های فنی شاخص خوبی برای سنجش اثربخشی پلتفرم است، زیرا اکثر پلتفرم‌های با ارزش یک بلاگ غنی دارند.

• بلاکچین به عنوان یک خدمت

با اینکه اتریوم[5] یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین پلتفرم‌های بلاکچین در جهان است، اما برای کسب‌و‌کارهایی که تازه شروع به پیاده‌سازی بلاکچین می‌کنند، مؤثرترین راه‌کار استفاده از بلاکچین به‌عنوان یک خدمت[6] است. به این ترتیب، نیازی به صرف زمان برای توسعه زیرساخت و یافتن نیروی انسانی ماهر نیست، بلکه می‌توان تنها با پیاده‌سازی یک بلاکچین از قبل طراحی شده و تطبیق آن با نیازها شروع کرد. بدین منظور گزینه‌های خوبی از شناخته‌شده‌ترین غول‌های فناوری برای انتخاب وجود دارد؛ از جمله:

• آمازون یا خدمات وب آمازون (AWS)[7]
• اژر مایکروسافت[8]
• اوراکل

توصیه می‌شود کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط با الگوهای آمازون یا خدمات وب آمازون شروع کنند. با استفاده از خدمت «پرداخت هزینه به میزان استفاده»[9] می‌توان متناسب با مصرف، هزینه پرداخت کرد و با استفاده از الگوهای بلاکچین آماده سرعت کار را بیشتر کرد. همچنین می‌توان پلتفرم مناسب را از بین اتریوم و هایپرلجر فابریک[10] انتخاب کرد.

اژر مایکروسافت یکی دیگر از گزینه‌های مقرون به صرفه و سریع برای مشاغل کوچک و متوسط با تعداد زیادی شرکای تجاری است. اما برای شرکت‌های بزرگ، راه‌کار بلاکچین اوراکل پیشنهاد می‌شود. برای انتخاب پلتفرم، گزینه‌های معروفی مانند اتریوم، هایپرلجر فابریک یا هایپرلجر ساتوث[11] وجود دارند.

3. ساخت و آزمایش راه‌کار بلاکچینی

کاربران جدید، ابتدا باید فناوری‌های فعلی بلاکچین را مطالعه کنند. سپس مواردی را که می‌توانند متناسب با نیازهای آنها اصلاح شوند، انتخاب و پیاده‌سازی کنند. به‌عنوان مثال، لازم است فاکتورهای زیر بررسی شوند:

• عمق فناوری: به معنای سطح امنیت، مدل اجماع و قابلیت پشتیبانی آن از بلاکچین‌های عمومی و خصوصی.
• وسعت فناوری: به معنی امکان پشتیبانی از چندین زنجیره و چندین پلتفرم.
• زیرساخت.

قراردادهای هوشمند از کاربری‌های کلیدی فناوری بلاکچین است. این ابزار به افراد امکان می‌دهد محصولات مهم را بدون نیاز به نهاد مرکزی ثالث، منتقل کنند. قوانین مورد نیاز را نیز می‌توان به قراردادها پیوست کرد. این کار روند نقل و انتقالات را خودکار می‌کند. علاوه بر این شفافیت ایجاد می‌کند و تضمین می‌کند که طرفین از قوانین قرارداد پیروی می‌کنند. در واقع، ویژگی خوداجرایی[12] قرارداد هوشمند است که بلاکچین را برای کسب‌و‌کارها بسیار جذاب می‌کند. هرجا نیاز به خودکارسازی باشد می‌توان از قراردادهای هوشمند برای فرایندهای کاری استفاده کرد.

برنامه‌های نرم‌افزاری نیز ابتدا باید در شبکه آزمایشی آزمایش شوند؛ تا اطمینان حاصل شود که عملکرد آنها دقیقاً مطابق خواسته کسب‌و‌کار است.

4. پذیرش شرکا و یکپارچه‌سازی

ممکن است یک کسب‌وکار تصمیم بگیرد فناوری بلاکچین را به‌طور کامل اجرا کند، اما هنوز هم به سیستم‌های قدیمی و قابلیت یکپارچه‌سازی با آن سیستم‌ها نیاز خواهد داشت. چرا که کماکان شرکت‌ها یا کسب‌و‌کارهایی وجود دارند که مایل به استفاده از فناوری بلاکچین نیستند. برای همکاری با آنها باید امکان ارتباط بین سیستم‌های قدیمی با فناوری بلاکچین وجود داشته باشد تا برقراری روابط تجاری با هر شرکتی که هنوز به فناوری بلاکچین مجهز نشده ممکن باشد. به‌تدریج شرکت‌هایی که بلاکچین را پیاده‌سازی کرده‌اند به الگویی برای تغییر سایرین تبدیل می‌شوند. شرکت‌های دیگر تلاش می‌کنند که نمونه‌های آنها را پیاده‌سازی کنند. بدین ترتیب شرکت‌های پیشرو می‌توانند به ارائه‌دهندگان راه‌کار‌های بلاکچینی تبدیل شوند. اما این تنها در صورتی امکان‌پذیر است که فناوری بلاکچین قابلیت یکپارچه‌سازی با سیستم‌های قدیمی را داشته باشند. در این شرایط کاربران انعطاف‌پذیری فناوری جدید را درک خواهند کرد، در غیر این صورت ممکن است فناوری مورد انتقاد قرار گیرد و اطمینان لازم نسبت به آن ایجاد نشود.

5. بهره‌برداری و مدیریت شبکه در تولید

می‌توان بلاک‌های اولیه را به تنهایی ساخت. این بلاک‌ها باید تمامی ویژگی‌های زنجیره را در خود داشته باشد. در ادامه این فرایند باید ارتباط‌های داخلی بلاکچین ایجاد شوند. به عبارتی در مرحله اول، باید زمینه ارسال اطلاعات برای نودها فراهم شود. پس از آن زیرساخت لازم برای دریافت اطلاعات ایجاد می‌شود. این مرحله‌ای است که توکن رمزگذاری شده یا رمز‌ارز وارد عمل می‌شود و از آن برای اطمینان از ادامه ارتباط نودها استفاده خواهد شد.

• استقرار

مرحله بعدی استقرار یک برنامه در شبکه بلاکچین است که می‌تواند یک سرور عملیاتی آماده باشد. در این مرحله شما می‌توانید میزبانی تمام برنامه‌های خود را در زنجیره اصلی انجام دهید. اگر برنامه‌هایی با نهادهای موجود در زنجیره و همچنین خارج از زنجیره وجود داشته باشد که یک راه‌کار ترکیبی ایجاد می‌کنند، لازم است در سرور ابری اسقرار یابد.

مواردی که در هنگام پیاده‌سازی بلاکچین باید در نظر گرفت

• باید به درستی کار کند

برای اینکه مطمئن شوید سیستم به درستی کار می‌کند، باید به‌طور کامل آزمایش شود. بار اول لازم است که در یک محیط کنترل شده و سپس در محیط واقعی آزمایش شود. در نهایت ممکن است با متغیری مواجه شوید که قبلاً در نظر گرفته نشده باشد. هر عامل این چنینی می‌تواند بر نتایج پیاده‌سازی بلاکچین تأثیر بگذارد.

• شکست همیشه یک فرصت است

پیاده‌سازی بلاکچین برای بار اول عملکرد ایده‌ال را نخواهد داشت. باید فهرستی از همه مشکلات و شکست‌ها تهیه شود و سپس برای رفع آنها تلاش شود. روش‌های زیادی برای انجام این کار می‌توان پیدا کرد. با این حال، باید روشی انتخاب شود که بلاکچین تا حد امکان ساده بماند. آزمون و خطا در چنین مواقعی بهترین گزینه خواهد بود. اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی آزمایش کرده‌اید و اجازه ندهید هیچ تلاشی به هدر رود. هر آزمون را به‌عنوان بخشی از منحنی یادگیری خود در نظر بگیرید و از آن در جهت پیشرفت عملیات خود استفاده کنید.

• تمرکز کنید

هنگام انجام اصلاح و بهبود در پروتکل، باید هدف اولیه را در ذهن نگه داشت. جنبه‌های مختلف می‌تواند شما را به راحتی درگیر کند و به برنامه کلی شما آسیب برساند. مراقبت کنید که شما و سازمانتان همچنان آنچه را که به مشتریان خود قول داده‌اید و آنچه که آنها نیاز دارند را دنبال می‌کنید. هدف شما باید ارتقای اثربخشی سیستم باشد، نه تغییر کامل سیستم. به‌طور خلاصه، ضروری است که تمرکز خود را حفظ کنید؛ در غیر این صورت کل پروژه شکست خواهد خورد.

• برای آینده آماده شوید

پس از اینکه موفق شدید یک پروتکل عملیاتی برای پیاده‌سازی بلاکچین ایجاد کنید، باید برای مراحل بعدی آماده شوید. بررسی کنید که آیا ویژگی‌های موجود نیاز به بهبود دارند. همچنین باید بررسی کنید که آیا بلاکچین برای نیازهای توسعه آتی مقیاس‌پذیر است یا نه. برای اینکه فناوری دچار رکود نشود لازم است به‌طور مستمر بهبود یابد.

همانطور که میکل آنژ گفته است: «چیزهای کوچک منجر به کمال می‌شود، در عین حال کمال چیز کوچکی نیست».

جنبه‌های دیگری که باید در نظر گرفت

• نوع مجوز

این یکی از جنبه‌های مهم پیاده‌سازی بلاکچین و انتخاب فناوری مناسب است. به طور کلی سه نوع مجوز وجود دارد؛ خصوصی، عمومی و تجمیعی[13]. انتخاب هر یک از آنها باید طبق تنظیمات از پیش تعریف شده بلاکچین انجام شود.

• تغییرناپذیری

اساساً تغییرناپذیری[14] همان چیزی است که به سیستم اجازه می‌دهد هرگونه "مصرف مضاعف[15]" را شناسایی و بررسی کند. در حال حاضر، اینترنت نمی‌تواند این ویژگی را تأمین کند.

بلاکچین باید توانایی حفظ تغییرناپذیری در تراکنش‌ها را داشته باشد. این ویژگی اطلاعات مربوطه را در داخل شبکه حفظ خواهد کرد و به افراد مشخصی امکان استفاده از آن را می‌دهد. تغییرناپذیری سطح بیشتری از حفاظت را فراهم می‌کند و اجازه می‌دهد با پیاده‌سازی بلاکچین تمرکز بیشتری ایجاد شود.

مشکلات رایج

با گذر زمان سیستم ممکن است با برخی مشکلات مانند موارد زیر مواجه شود:

• سیستم ناکارآمد

اگر یک فناوری جدید کارایی کامل و منطبق با نیاز را نداشته باشد، مدت زیادی دوام نمی‌آورد. در زمان پیدایش بیت‌کوین نیز مشکلاتی وجود داشت. اگر مشکلات یک بلاکچین رو به افزایش باشد، مشتریان برای مدت طولانی از آن استفاده نخواهند کرد. اگر بلاکچین همان ویژگی‌های سیستم‌های دیگر را با هزینه بیشتر در اختیار آنها قرار دهد، در این صورت مشتریان از آن استقبال نخواهند کرد. بنابراین، تحقیقات بازار باید به‌طور مداوم برای بررسی ویژگی‌های مورد تقاضای بازار انجام گیرد.

• رابط کاربری دشوار

کار کردن با برخی از بلاکچین‌ها بسیار پیچیده است. همه‌ مشتریان در استفاده از فناوری مهارت‌ کافی ندارند، بنابراین نمی‌خواهند از سیستمی استفاده کنند که کار کردن با آن دشوار باشد. بسیاری از مشتریان قبلاً از فناوری بلاکچین استفاده نکرده‌اند. اگر سیستم ساده باشد، برای افراد بیشتری قابل استفاده است.

• هزینه زیاد

آغاز به کار یک سیستم از ابتدا هزینه زیادی دارد. اگر هزینه‌های توسعه و اصلاح را نیز در نظر بگیریم ممکن است به یک میلیون دلار برسد. برای شرکت‌های نوپا، یافتن چنین سرمایه‌های کلانی دشوار خواهد بود، بنابراین توصیه می‌شود در مراحل اولیه با شرکت‌های بزرگتر همکاری کنند.

• عدم امکان توسعه

نیازهای مشتریان همواره در حال افزایش است. همه این نیازها توسط هر بلاکچینی قابل تأمین نیستند. در صورت عدم توجه به نیازهای مشتریان، این سیستم‌ها می‌توانند خیلی زود از بین بروند.

منبع

https://101blockchains.com/implement-blockchain/, Jan 2019